ازدواج دوم؛ زندگی کودکان زیر سایه تغییر

به گزارش عصرتبریز، قمر طالبی: ازدواج یکی از مهم‌ترین اتفاقات زندگی هر فرد است که تغییرات گسترده‌ای در ابعاد مختلف زندگی ایجاد می‌کند. اما وقتی صحبت از ازدواج دوم والدین به میان می‌آید، مسئله کمی پیچیده‌تر می‌شود؛ به ویژه زمانی که فرزندانی در میان باشند که باید با این تغییر جدید کنار بیایند. ازدواج مجدد والدین موضوعی است که می‌تواند چالش‌های روانی و عاطفی خاص خود را برای کودکان و نوجوانان به همراه داشته باشد.

تجربه‌ای از زندگی با والدین جدید
سارا، دختری ۱۴ ساله از روزی می‌گوید که پدرش پس از جدایی از مادرش، دوباره ازدواج کرد: «اولش خیلی سخت بود. من احساس می‌کردم پدرم دیگر من را کمتر دوست دارد و بیشتر به همسر جدیدش توجه می‌کند. انگار جای من را گرفته بودند. حتی شب‌ها خوابم نمی‌برد چون فکر می‌کردم شاید دیگر جایی در قلب پدرم ندارم.»
همچنین علی، نوجوان ۱۶ ساله‌ای که مادرش پس از طلاق با مردی جدید ازدواج کرده، می‌گوید: «در خانه حس خوبی ندارم. با پدرخوانده‌ام نمی‌توانم ارتباط برقرار کنم و گاهی حتی حس می‌کنم این ازدواج باعث شده ما از هم دور شویم.»
این تجربیات تنها نمونه‌هایی کوچک از مشکلاتی است که بسیاری از کودکان و نوجوانان در مواجهه با ازدواج دوم والدینشان با آن روبرو می‌شوند. تغییر ساختار خانواده، ورود فرد جدید به زندگی و تعارض‌های احتمالی، احساسات پیچیده‌ای را در ذهن فرزندان ایجاد می‌کند که گاهی به صورت آشکار و گاهی به صورت پنهان بروز می‌کند.
برای بررسی این موضوع، با دکتر مریم موسوی، روانشناس کودک و نوجوان گفت‌وگو کردیم. او معتقد است: «ازدواج دوم والدین یک فرآیند حساس است که نیازمند درک عمیق از وضعیت عاطفی و روانی کودکان و نوجوانان است. بسیاری از فرزندان اینگونه خانواده‌ها ممکن است احساس بی‌ثباتی، ترس از دست دادن محبت والدین و سردرگمی نسبت به جایگاه خود را تجربه کنند.»
دکتر موسوی تاکید می‌کند که ورود یک فرد جدید به خانواده، به ویژه زمانی که فرزندان هنوز با جدایی والدین خود کنار نیامده‌اند، می‌تواند باعث ایجاد حس رقابت یا احساس تهدید در آنها شود: «کودکان ممکن است نگران باشند که عشق و توجه والدینی که قبلاً تنها متعلق به آنها بود، اکنون بین چند نفر تقسیم شده است. این نگرانی می‌تواند به رفتارهای پرخاشگرانه، گوشه‌گیری یا حتی افسردگی منجر شود.»

نگاه جامعه به ازدواج دوم و فرزندان
در جامعه ما، ازدواج دوم والدین هنوز با نگاه‌های سنتی و گاه قضاوت‌های اجتماعی همراه است. این موضوع ممکن است فشارهای اجتماعی و فرهنگی را به خانواده‌ها و به ویژه فرزندان منتقل کند. فرزندان خانواده‌های جدید ممکن است در مدرسه یا جمع دوستان، با سوالات و واکنش‌های متفاوتی روبرو شوند که بر روحیه آنها تاثیر منفی می‌گذارد.
به گفته مریم موسوی؛ یکی از چالش‌های مهم این است که فرزندان این خانواده‌ها ممکن است حس کنند که «خانواده» آنها کامل نیست یا مورد قضاوت قرار می‌گیرند. آموزش جامعه و فرهنگ‌سازی در این زمینه می‌تواند به کاهش این فشارها کمک کند.
او با تاکید بر اهمیت حمایت روانی از کودکان در خانواده‌های دارای ازدواج دوم والدین، به والدین توصیه می‌کند که برای کاهش فشارهای روانی فرزندان و تسهیل سازگاری آنها با تغییرات، چند راهکار اساسی را مدنظر قرار دهند.
این روانشناس می‌گوید: «اولین و مهم‌ترین گام، شفاف‌سازی و ایجاد فضای گفتگوی صادقانه میان والدین و فرزندان است. کودکان باید بتوانند احساسات و نگرانی‌های خود را بدون ترس از قضاوت بیان کنند تا بتوانند بهتر با هیجانات خود کنار بیایند.»
دکتر موسوی همچنین بر حفظ نقش والدین به عنوان پشتیبان اصلی فرزندان تاکید می‌کند و می‌گوید: «ورود فرد جدید به خانواده نباید باعث شود که توجه و محبت والدین نسبت به فرزندان کم شود. والدین باید همچنان نقش خود را به عنوان حمایتگر اصلی حفظ کنند.»
او درباره رابطه فرزندان با والدین جدید نیز توضیح می‌دهد: «این ارتباط باید به صورت تدریجی و با صبر شکل بگیرد، چرا که ایجاد سریع صمیمیت ممکن است به جای نزدیکی، موجب فاصله بیشتر شود.»
ثبات در برنامه‌های روزمره و ایجاد محیطی امن و پایدار، از دیگر نکات مهمی است که به گفته دکتر موسوی باعث تقویت حس امنیت در کودکان می‌شود و آنها را برای پذیرش تغییرات آماده‌تر می‌کند.
او به خانواده‌ها توصیه می‌کند که در صورت بروز مشکلات جدی عاطفی یا رفتاری در فرزندان، حتماً به مشاور یا روانشناس کودک مراجعه کنند تا حمایت تخصصی دریافت کنند.
ازدواج مجدد والدین اگرچه می‌تواند فرصت‌های تازه‌ای برای خانواده به همراه داشته باشد، اما از نظر روانی و عاطفی چالش‌های قابل توجهی را نیز به وجود می‌آورد. کودکان و نوجوانانی که هنوز در حال سازگاری با تغییرات قبلی هستند، ممکن است دچار احساس بی‌ثباتی و سردرگمی شوند. با این حال افزایش آگاهی والدین و فراهم کردن فضایی سرشار از گفت‌وگو و محبت می‌تواند روند تطبیق فرزندان با این شرایط را تسهیل و بار این تغییرات را سبک‌تر کند.
در نهایت خانواده‌ها باید به یاد داشته باشند که عشق، توجه و صبر کلید عبور از این دوران حساس است و ازدواج دوم می‌تواند فرصتی برای ساختن یک خانواده گرم و حمایتگر باشد.